Histerektomiya nədir?

Histerektomiyanın növləri

Histerektomiya əməliyyatı müxtəlif üsullarla və fərqli dərəcələrdə icra edilə bilər:

1. Total histerektomiya – uşaqlıq və uşaqlıq boynu (serviks) tamamilə çıxarılır.
2. Subtotal (qismən) histerektomiya – yalnız uşaqlıq çıxarılır, lakin uşaqlıq boynu saxlanılır.
3. Radikal histerektomiya – uşaqlıq, uşaqlıq boynu, yumurtalıqlar, yumurta boruları və çanaqdakı limfa düyünləri çıxarılır (adətən xərçəng hallarında).
4. Yumurtalıqların saxlandığı histerektomiya – uşaqlıq çıxarılır, amma yumurtalıqlar saxlanılır ki, hormon istehsalı davam etsin.
5. Ooforektomiya ilə histerektomiya – həm uşaqlıq, həm də yumurtalıqlar çıxarılır, bu da menopauzanı dərhal başlamasına səbəb olur.

Histerektomiya hansı hallarda tətbiq olunur?

Həkimlər aşağıdakı hallarda histerektomiya əməliyyatını tövsiyə edə bilərlər:

• Uşaqlıq mioması – böyük və ya simptomatik miomalar (şişlər) olduqda.
• Endometrioz – dərman müalicəsinə cavab verməyən ağır endometrioz hallarında.
• Uşaqlıq sallanması (prolaps) – uşaqlığın vaginal kanala doğru düşməsi zamanı.
• Daimi və ağır qanaxmalar – hormon müalicəsinə cavab verməyən anormal uşaqlıq qanaxmaları.
• Xroniki çanaq ağrısı – digər müalicələr təsir etmədikdə.
• Uşaqlıq və ya yumurtalıq xərçəngi – onkoloji xəstəliklər zamanı.

Histerektomiya necə yerinə yetirilir?

Histerektomiya fərqli üsullarla icra edilə bilər:

1. Açıq (abdominal) histerektomiya – qarın nahiyəsində kəsik açılaraq həyata keçirilir. Daha ağır hallarda tətbiq olunur.
2. Vaginal histerektomiya – kəsik aparılmadan uşaqlıq vaginal yolla çıxarılır. Bərpa müddəti daha qısadır.
3. Laparoskopik histerektomiya – kiçik kəsiklər açılaraq laparoskop (kameralı cihaz) vasitəsilə həyata keçirilir. Minimal invaziv üsuldur və bərpa müddəti daha sürətlidir.
4. Robotik histerektomiya – robot texnologiyası ilə laparoskopik metodun daha dəqiq icra edildiyi bir üsuldur.

Əməliyyatdan sonra bərpa prosesi

• Xəstəxanada qalma müddəti: açıq əməliyyatdan sonra 3-5 gün, laparoskopik və ya vaginal üsuldan sonra isə 1-2 gün ola bilər.
• Tam bərpa müddəti: 4-8 həftə arasında dəyişir.
• Erkən dövrdə ediləcək tədbirlər:
  • Ağır əşyalar qaldırmaqdan çəkinmək
  • Fiziki aktivliyi məhdudlaşdırmaq
  • Cinsi əlaqədən müvəqqəti uzaq durmaq (həkimin tövsiyəsinə əsasən)

Histerektomiyanın mümkün fəsadları

• Qanaxma və infeksiya riski
• Hormonal dəyişikliklər (yumurtalıqlar çıxarıldıqda menopauza başlayır)
• Çanaq orqanlarının funksional pozğunluqları (məsələn, sidik kisəsi və bağırsaq problemləri)
• Cinsi həyatda dəyişikliklər (qadınların bəzilərində libidonun azalması mümkündür)

Histerektomiya sonrası həyat

• Əgər yumurtalıqlar çıxarılmayıbsa, hormonal dəyişikliklər minimal olur.
• Yumurtalıqlar çıxarılıbsa, hormon terapiyası tətbiq oluna bilər.
• Artıq menstrual tsikl olmayacaq və hamiləlik mümkün olmayacaq.
• İdman və sağlam həyat tərzi bərpa prosesini asanlaşdırır.

Histerektomiya ciddi bir əməliyyatdır və qərar verməzdən əvvəl mütəxəssislə məsləhətləşmək mütləqdir.